Bà N.N.T (65 tuổi,úttrítuệlàcănbệnhmỗigiâycóngườimắcphảkết quả nóng đá ngụ TPHCM) có tiền sử đái tháo đường, điều trị bằng thuốc hơn 4 năm nay. Gần đây, bà T. có biểu hiện lặp lại một câu hỏi nhiều lần.

Khoảng 1 tuần trước khi nhập viện, bà T. đi chơi nhiều lần nhưng không nhớ đường về trong cùng một ngày. Lo lắng, gia đình đưa bà đi khám tại Bệnh viện Đại học Y dược TP.HCM.

Sau khi được thực hiện các xét nghiệm đánh giá, kiểm tra thần kinh và tâm lý, bà T. được chẩn đoán bị sa sút trí tuệ giai đoạn trung gian. Bà phải nhập viện để theo dõi và được tập luyện cải thiện chức năng.

Theo tiến sĩ, bác sĩ Nguyễn Bá Thắng, Trưởng Trung tâm khoa học Thần kinh, Bệnh viện Đại học Y dược TP.HCM, sa sút trí tuệ thường gặp ở người cao tuổi. Số liệu năm 2015 của Tổ chức Y tế thế giới thống kê, cứ 3 giây lại có 1 người mắc căn bệnh này. 

Khi bệnh tiến triển, người bệnh không thể tự chăm sóc bản thân hay sinh hoạt bình thường nếu không có người thân hỗ trợ. Người bệnh sa sút trí tuệ có thể không nhận biết được người thân, có các triệu chứng rối loạn hành vi tâm thần: cáu gắt, nghi ngờ, kích động. 

Bác sĩ Nguyễn Bá Thắng cho hay, sa sút trí tuệ là hội chứng lâm sàng do nhiều nguyên nhân gây nên. Trong đó, bệnh lý thoái hóa thần kinh - Alzheimer là nguyên nhân phổ biến nhất. Tiếp đến là đột quỵ, một số nhóm bệnh như nhiễm trùng thần kinh, thiếu vi chất dinh dưỡng cũng mang đến những biểu hiện tương tự...

Sa sút trí tuệ sau đột quỵ có thể xảy ra khi người bệnh bị nhồi máu não đa ổ hoặc tổn thương vùng đồi thị sau cơn đột quỵ. 

Bệnh có thể gặp ở nhiều độ tuổi. Ở tuổi thanh thiếu niên, học vấn thấp là tiền đề dẫn đến sa sút trí tuệ trong tương lai. Trong khi đó, người thuộc nhóm tuổi trung niên (40 - 60 tuổi) có nguy cơ cao nếu bị giảm thính lực, chấn thương đầu, tăng huyết áp, béo phì, uống nhiều rượu bia. 

Ở giai đoạn cao niên, các bệnh lý như đái tháo đường, đột quỵ, trầm cảm hoặc thói quen hút thuốc lá, lối sống thụ động, ít tiếp xúc xã hội sẽ làm tăng nguy cơ suy giảm nhận thức.

Theo bác sĩ Tống Mai Trang, Khoa Thần kinh, Bệnh viện Đại học Y dược TP.HCM, để nhận biết sớm, người bệnh và gia đình có thể dựa vào 10 dấu hiệu cảnh báo sau:

Giảm trí nhớ; Khó khăn khi thực hiện các công việc quen thuộc; Khó khăn trong việc sử dụng ngôn ngữ để biểu đạt ý; Mất định hướng về thời gian và nơi chốn; Giảm khả năng đánh giá tình huống; Thay đổi về thái độ và hành vi; Khó khăn trong việc hiểu thông tin về thị giác và không gian; Thu rút khỏi công việc và các hoạt động xã hội.

Việc phát hiện sớm bệnh sa sút trí tuệ sẽ hỗ trợ người bệnh kiểm soát tình trạng và duy trì chất lượng cuộc sống tốt hơn trong giai đoạn đầu; có thời gian để lập kế hoạch điều trị phù hợp. Bên cạnh đó, người thân sẽ có thời gian thích nghi dần với những thay đổi của người bệnh về nhận thức và hành vi.

Sa sút trí tuệ - chứng bệnh phổ biến ở người trên 80 tuổi

Nghiên cứu cho thấy, chứng sa sút trí tuệ ảnh hưởng đến khoảng 1/6 người từ 80 - 85 tuổi, 1/3 người trên 85 tuổi và gần một nửa số người trên 90 tuổi.