Cá sấu và rắn trườn bò khắp nơi hay các sinh vật bơi trong vì sao,ôilànglưugiữvănhóatrêntừngbứctườc1 ket qua Mặt Trăng... là hình ảnh quen thuộc trên những bức tường quanh ngôi làng Tiebele ở Burkina Faso, một quốc gia vùng Tây Phi. Nghệ thuật và kiến trúc sống động mang đến diện mạo riêng cho ngôi làng và khiến nơi đây trở thành điểm du lịch đáng ghé thăm nhất ở Burkina Faso. Ảnh: Gretel.

Tiebele nằm tại Nahouri, tỉnh phía trung nam của Burkina Faso. Ngôi làng là nơi sinh sống của những người Kassena, nhóm dân tộc thiểu số nằm rải rác ở nam Burkina Faso và bắc Ghana. Do lịch sử phức tạp, bị chia cắt khỏi các dân tộc lân cận khác, người Kassena có văn hóa khác biệt với phần còn lại. Nghệ thuật và kiến trúc là hai cách để người Kassena thể hiện bản thể. Ảnh: Funtime.

Tù trưởng của tộc người Kassena có nơi ở riêng trong làng, được gọi là Dinh Hoàng gia Tiebele. Toàn bộ khuôn viên được xây và trang trí theo phong cách truyền thống trên diện tích khoảng 1,2 ha dưới chân một ngọn đồi. Quần thể Dinh Hoàng gia được bao bọc bởi tường rào và chỉ có một cổng chính nằm phía tây nam. Ảnh: SIWLL.

Bên trong những bức tường là nhà ở, đường xây bằng vật liệu như đất sét, gỗ, rơm và phân bò. Giờ đây, bùn và gạch cùng đá bắt đầu được sử dụng trong thi công. Theo truyền thống, nhà của người Kassena không xây trên móng mà được dựng thẳng đứng từ mặt đất. Tuy nhiên, việc xây dựng nhà ở của họ đã có sự thay đổi. Nhiều ngôi nhà mới có móng đá và xây từ gạch bùn. Ảnh: Medium.

Thiết kế của những ngôi nhà truyền thống này chịu ảnh hưởng từ tầm quan trọng của việc phòng thủ. Nhiều ngôi nhà được xây theo xu hướng tăng cường khả năng bảo vệ người sinh sống, từ cả những mối nguy hiểm tự nhiên lẫn sự xâm lăng của kẻ thù. Ví dụ, nhà thường không có cửa sổ, chỉ có một vài lỗ nhỏ để đón nắng. Bên cạnh đó, cửa nhà thường nhỏ, cao dưới một mét để cái nắng thiêu đốt không lọt vào trong, cũng như kẻ thù sẽ gặp khó khăn hơn khi tấn công. Ảnh: Rita Willaert.

Mỗi căn nhà tại Tiebele đều có kiểu vẽ trang trí tường khác biệt, độc nhất. Việc sơn họa tiết trên nhà cửa được xem là hoạt động cộng đồng và được phụ nữ thực hiện. Nhiều nguyên liệu dễ kiếm được sử dụng làm màu sơn như màu đen lấy từ than, trong khi màu nâu lấy từ đất sét màu. Họa tiết được vẽ lên sau khi nhà đã xây xong. Ảnh: SIWLL.

Bên cạnh tác dụng chống mưa nắng, sơn họa tiết còn mang tính biểu tượng. Ví dụ hình cá sấu và rắn mang ý nghĩa xua đuổi tà ma, điềm xấu và thiên tai. Hình trăng và sao lại mang biểu tượng điềm lành và hy vọng. Ảnh: Rita Willaert.

Làng Tiebele vẫn được bảo tồn bởi cộng đồng cư dân, do đó các công trình vẫn trong tình trạng nguyên bản. Tuy nhiên, ngôi làng độc đáo này đang phải đối mặt với nhiều thách thức như thiên tai, đô thị hóa hay sức ảnh hưởng của du lịch văn hóa. Dù mang lại doanh thu lớn, việc ngày càng đông du khách tới đây đang đặt việc bảo tồn làng vào thế khó. Ảnh: Rita Willaert.