Việc theo dõi HRV đều đặn giúp đưa ra các quyết định hợp lý về cường độ và thời gian nghỉ ngơi trong quá trình tập luyện (Ảnh: Getty).
Biến thiên nhịp tim là gì?
Biến thiên nhịp tim (Heart Rate Variability - HRV) là phép đo khoảng thời gian giữa hai nhịp tim liền nhau, từ đó phản ánh khả năng đáp ứng của hệ thần kinh đối với các kích thích bên ngoài.
Đây là chỉ số quan trọng đánh giá sức khỏe tim mạch và tình trạng sức khỏe tổng quát của cơ thể.
HRV không chỉ giúp các bác sĩ và chuyên gia y tế đánh giá mức độ căng thẳng của cơ thể mà còn hỗ trợ trong việc phát hiện sớm các rối loạn tim mạch, tình trạng sức khỏe tinh thần, và thậm chí là khả năng hồi phục của người tập luyện thể thao.
Biến thiên nhịp tim và sức khỏe tim mạch
HRV là thước đo quan trọng về sức khỏe tim mạch. Nghiên cứu cho thấy HRV cao thường cho thấy một hệ tim mạch khỏe mạnh, trong khi HRV thấp có liên quan đến nguy cơ cao của các bệnh lý tim mạch như bệnh động mạch vành, suy tim, và thậm chí là đột quỵ.
HRV thấp phản ánh khả năng thích ứng kém của hệ thần kinh tự động, làm giảm khả năng điều chỉnh nhịp tim theo nhu cầu của cơ thể, đặc biệt là trong các tình huống căng thẳng hay hoạt động thể lực cao.
Kiểm soát căng thẳng tinh thần
HRV cũng là một chỉ số hữu hiệu để đo lường mức độ căng thẳng và sự cân bằng của hệ thần kinh tự động, bao gồm hai thành phần là hệ thần kinh giao cảm (viết tắt là SNS- sympathetic nervous system), chịu trách nhiệm cho các phản ứng "chiến đấu hoặc bỏ chạy", và hệ thần kinh phó giao cảm (viết tắt là PSNS - Parasympathetic Nervous System), giúp cơ thể thư giãn và hồi phục.
Khi cơ thể bị căng thẳng, hệ giao cảm được kích hoạt, làm giảm HRV. Ngược lại, khi cơ thể ở trạng thái thư giãn và bình tĩnh, hệ phó giao cảm được ưu tiên, và HRV sẽ tăng lên.
HRV và tập luyện thể thao
HRV là công cụ hữu ích trong việc đánh giá khả năng hồi phục của vận động viên và những người tập thể thao. Những người có HRV cao thường có khả năng hồi phục tốt hơn sau khi tập luyện và có sức khỏe thể chất ổn định hơn.
HRV giúp người tập luyện tối ưu hóa các bài tập, đảm bảo cơ thể không bị quá tải và giúp tăng hiệu quả tập luyện. Việc theo dõi HRV đều đặn giúp đưa ra các quyết định hợp lý về cường độ và thời gian nghỉ ngơi trong quá trình tập luyện.
Ứng dụng trong theo dõi sức khỏe cá nhân
HRV là một chỉ số quan trọng và hữu ích không chỉ trong y học mà còn trong việc quản lý sức khỏe cá nhân. Chỉ số này cung cấp thông tin về tình trạng sức khỏe tim mạch, khả năng chịu đựng căng thẳng, khả năng hồi phục sau tập luyện, tình trạng tâm lý.
Với sự phát triển của công nghệ, nhiều thiết bị đeo thông minh đã tích hợp tính năng đo HRV, cho phép người dùng theo dõi sức khỏe và mức độ căng thẳng cá nhân. Các thiết bị này không chỉ cung cấp dữ liệu HRV hàng ngày mà còn phân tích xu hướng và đưa ra các gợi ý về nghỉ ngơi và thư giãn.
Đối với những người có công việc áp lực cao, việc theo dõi HRV là cách tốt để điều chỉnh lối sống và quản lý stress hiệu quả hơn.