"Nghị Quế" Mai Châu: Mỹ nhân điện ảnh một thời, U100 bình yên bên con cháu_keonhacai5. me

Chúng tôi đến gặp NSƯT Mai Châu tại nhà riêng,ịQuếquotMaiChâuMỹnhânđiệnảnhmộtthờiUbìnhyênbênconchákeonhacai5. me nữ nghệ sĩ gạo cội sống cùng các con, cháu chắt. Căn phòng ấm cúng, gọn gàng mang những dấu ấn cuộc đời bà: Bố cục theo thời gian là những bức ảnh tư liệu từ thời bà còn là một thiếu nữ xinh đẹp ở thành Vinh, những tấm hình chụp cùng các đoàn phim, vài món đồ trang trí. Tất cả là dấu mốc, kỷ niệm của một giai đoạn vàng son đã qua…

Tiếp chúng tôi là chị Vũ Phương Lan - con gái út của NSƯT Mai Châu.

Bà Mai Châu nay đã gần 100 tuổi, sức khỏe có phần yếu hơn, không thể đi lại hay nói chuyện nhiều. Dẫu vậy, bà vẫn rất minh mẫn, khi chị Lan giới thiệu có phóng viên Dân tríđến thăm và trò chuyện, bà nở nụ cười hiền hậu.

Cầm ly trà ấm trong một ngày xuân se lạnh, chị Lan đặt vào tay mẹ mình rồi say sưa kể về cuộc đời của bà - người con gái xứ Nghệ.

NSƯT Mai Châu - từ một thiếu nữ xinh đẹp rời gia đình để đi theo cách mạng, cũng từ đó tham gia hoạt động nghệ thuật, rồi trở thành mỹ nhân điện ảnh, đến một doanh nhân thành đạt… và trên tất cả là một người mẹ, người bà đầy yêu thương - hiện lên sống động.

Đó là bức chân dung về một người phụ nữ, một cựu diễn viên nổi tiếng - hồng nhan nhưng không hề đa đoan.

Thiếu nữ đại tư sản thành Vinh xinh đẹp và tình yêu định mệnh với chàng trai Hà Nội

Mai Châu sinh năm 1927 trong một gia đình có truyền thống kinh doanh rất nổi tiếng và giàu có tại thành phố Vinh, Nghệ An. Thời thiếu nữ, Mai Châu nổi tiếng thông minh và xinh đẹp - một vẻ đẹp đài các, sang trọng.

Năm 16 tuổi, bà từng khiến một vị đại tư sản ngoại quốc say mê tới mức đến nhà xin hỏi cưới. Người đàn ông giàu có, mang theo sính lễ đầy vàng bạc, sẵn sàng đưa bà đi nước ngoài sống một cuộc đời vương giả. Song, thay vì rung động, bà… bỏ trốn qua cửa sau.

Thế rồi, cuộc Cách mạng Tháng Tám năm 1945 đã tạo nên bước ngoặt lớn trong cuộc đời cô tiểu thư Mai Châu. Đó là khi gia đình bà được chính quyền vận động phá nhà, nhằm thực hiện kế sách "vườn không nhà trống".

Đây cũng chính là khoảng thời gian bà gặp ông Vũ Kỳ Lân trong đoàn quân Nam tiến tham gia chiến dịch - khi phá dỡ nhà bà.

Ông là một chàng trai phong nhã, tri thức, học trường Tây, con út trong gia đình tư sản ở phố Yên Ninh, Hà Nội.

"Tình yêu của bố mẹ tôi nảy nở trong những năm tháng chiến tranh. Kể từ đây, bà bắt đầu tham gia lực lượng phụ nữ cứu quốc và sau đó là tự vệ của thành phố Vinh, xung phong vào đội "cứu thương" ở tuyến đầu chiến trường.

Khi bà theo đoàn văn công đi phục vụ bộ đội, ông là một chiến sĩ - một người lính sống giữa thời cuộc đầy biến động. Ông không phải người hay nói lời hoa mỹ nhưng là người đàn ông tinh tế, đầy trách nhiệm. Dù ở đâu, cương vị công tác nào ông cũng luôn dành cho bà những sự quan tâm nhỏ nhặt nhất.

Chúng tôi từng được nghe mẹ kể về những ngày hai người mới quen, bố tôi không vội vã tán tỉnh như những người đàn ông khác. Ông kiên nhẫn, lặng lẽ dõi theo bà, bảo ban bà trong công việc, dành cho bà sự tôn trọng tuyệt đối", chị Lan tâm sự.

Họ nhanh chóng nên duyên vợ chồng khi Mai Châu mới 19 tuổi. Một cô gái xinh đẹp, giàu có của gia đình đại tư sản thành Vinh lấy một người lính "tư sản" theo cách mạng không có gì trong tay, ngoài lý tưởng chiến đấu bảo vệ Tổ quốc.

Gia đình bà Mai Châu lúc đầu không đồng ý, mẹ bà chê ông Lân nghèo: "Nhà mình là đại tư sản, sao lại để con đi lấy một anh bộ đội?". Không cãi lại mẹ nhưng bà Mai Châu không quan tâm đến những khác biệt đó. Với bà, tình yêu không phải là phép toán, không thể đo bằng tiền bạc hay gia thế.

Cuối cùng, gia đình cũng phải nhượng bộ… Một đám cưới giản dị diễn ra - không xa hoa, không rình rang - nhưng là khởi đầu viên mãn cho một mối tình kéo dài trọn đời.

Bà Mai Châu từng bảo với các con cháu rằng, chồng bà đẹp trai, thanh lịch, trí thức và có lý tưởng cách mạng. Bà lấy ông vì điều đó, dù cuộc đời trải qua bao biến cố thăng trầm đến cùng, ông bà chưa khi nào phải suy nghĩ, hối hận.

Con đường đến biểu tượng của điện ảnh cách mạng Việt Nam

Cuộc sống hôn nhân của bà Mai Châu và ông Vũ Kỳ Lân không phải là những tháng ngày bình lặng mà là sự đồng hành của hai con người cùng chí hướng và lý tưởng cách mạng cao đẹp.

Tháng 12/1945, bà Mai Châu cùng chồng hòa vào đoàn quân Nam tiến. Năm 1946, bà làm thư ký của Lưỡng quốc tướng quân Nguyễn Sơn (chú ruột ông Vũ Kỳ Lân), khi đó ông là Chủ tịch Ủy ban kháng chiến hành chính miền Nam Việt Nam, Tư lệnh kiêm Chính ủy Liên khu 4.

Năm 1947, Mai Châu bén duyên với sân khấu kịch, là diễn viên Đoàn kịch Tiền tuyến - một trong những người thuộc thế hệ diễn viên đầu tiên - xuất thân từ chiến sĩ văn công trên chiến trường.

Bà đã cùng Đoàn tuyên truyền Giải phóng quân đi phục vụ bộ đội tại khắp chiến trường miền Nam chống thực dân Pháp.

Và rồi, kể từ đó, điện ảnh đến với Mai Châu như một định mệnh. Năm 1956, bà được biên chế về Đoàn Kịch điện ảnh, tham gia lồng tiếng cho phim nước ngoài.

Khi Trường Điện ảnh Việt Nam mở lớp Đào tạo diễn viên khóa 1, bà cùng một số đồng nghiệp đã tham gia thi tuyển và được chọn làm diễn viên chính thức của Xưởng Phim truyện Việt Nam.